Mądrze postępujesz, wypadku nie spowodujesz to hasło jednej z kampanii prewencyjnych Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, której celem jest wskazanie rolnikom zagrożeń wypadkowych, związanych z użytkowaniem maszyn i urządzeń rolniczych, sposobów ich eliminowania, a w konsekwencji, zmniejszenia liczby wypadków z ich udziałem.
Wypadki z udziałem maszyn i urządzeń rolniczych, zaraz po upadkach osób, są najczęstszymi zdarzeniami, do których dochodzi w gospodarstwach rolnych.
Mechanizacja rolnictwa i nowoczesne maszyny ułatwiają pracę rolnikom, jednak ich niewłaściwa eksploatacja – wynikająca zazwyczaj z niewiedzy – prowadzi do wypadków, niestety, często tych najgroźniejszych w skutkach.
Maszyny czynią pracę człowieka lżejszą i bardziej wydajną. Trudno sobie dziś wyobrazić gospodarstwo rolne bez maszyn. Mechanizacja prac niesie jednak zagrożenia dla zdrowia i życia rolników – jeżeli maszyny są źle użytkowane, niewłaściwie skonstruowane lub zużyte
czy niekompletne, może to prowadzić do wypadków przy pracy. Ponadto, prace żniwne obciążone są dodatkowym ryzykiem wystąpienia poważnego w skutkach wypadku, m.in. z uwagi na udział ciężkich i sezonowo używanych maszyn rolniczych.
Z danych KRUS wynika, że rocznie wiele osób doznaje urazu podczas pracy z maszynami
i urządzeniami, a kilkanaście traci życie.
Do zdecydowanej większości wypadków przy pracy z udziałem maszyn i urządzeń rolniczych przyczynia się:
- niestosowanie się do instrukcji obsługi maszyn i urządzeń, dokonywanie napraw we własnym zakresie (np. z uwagi na koszty);
- wykonywanie czynności bez usunięcia zagrożenia (np. niewyłączenie maszyny lub zasilania), niewłaściwe operowanie kończynami w strefie zagrożenia;
- brak niezbędnego przeszkolenia i doświadczenia obsługującego;
- niestosowanie odzieży roboczej i środków ochrony indywidualnej;
- nieprawidłowy sposób wchodzenia i schodzenia z maszyn rolniczych, przyczep i wozów;
- niewłaściwe uchwycenie, trzymanie narzędzi, środków i przedmiotów pracy;
- lekceważenie przez rolników zagrożeń przy pozornie łatwych czynnościach;
- stosowanie niewłaściwego obuwia;
- wykorzystywanie maszyn i urządzeń niezgodnie z ich przeznaczeniem;
- zły stan psychofizyczny osoby wykonującej pracę (w tym stan po spożyciu alkoholu, środków odurzających, choroba).
Przyczyną wypadków z udziałem maszyn i urządzeń jest także zły stan techniczny maszyn i urządzeń rolniczych: brak napraw i konserwacji, brak właściwych osłon i zabezpieczeń ruchomych części, stosowanie materiałów zastępczych przy naprawach, a także eksploatacja tzw. domowych samoróbek oraz zły stan nawierzchni podwórzy i ciągów komunikacyjnych.
Poniżej prezentujemy kilka podstawowych zasad, do których należy się stosować, aby uniknąć zdarzeń wypadkowych z udziałem maszyn oraz urządzeń:
- dbanie o park maszynowy (sprawdzanie kompletności wyposażenia, konserwowanie sprzętu, nie demontowanie osłon i zabezpieczeń zainstalowanych przez producenta)
- korzystanie z maszyn, urządzeń zgodnie z ich przeznaczeniem – stosowanie się do instrukcji i symboli ostrzegawczych
- obsługiwanie maszyn i urządzeń należy powierzać wyłącznie osobom dorosłym, zdrowym, posiadającym wymagane przeszkolenie i uprawnienia
- upewnianie się, że nikomu nie zagraża niebezpieczeństwo przed uruchamianiem maszyn
- zabezpieczenie maszyn i urządzeń w czasie postoju przed niekontrolowanym przemieszczeniem lub stoczeniem (zachowanie bezpiecznej odległości od pracującej maszyny)
- właściwe zabezpieczanie ładunków podczas transportu przed ich upadkiem (stosowanie pasów, wysokich burt, plandek)
- wyłączanie napędu przed przystąpieniem do regulacji bądź usuwania awarii (upewnienie się, że maszyna jest unieruchomiona)
- uzgodnienie zasad porozumiewania się w zespole (sygnalizowanie innym swoich zamiarów) przed rozpoczęciem pracy
- dostosowanie obuwia, odzieży roboczej i środków ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy i panujących warunków
- nie przystępowanie do pracy w przypadku złego stanu psychofizycznego
- przestrzeganie zasad ruchu drogowego podczas poruszania się po drogach publicznych (pamiętanie o właściwym oświetleniu i oznakowaniu maszyn)
- zorganizowanie punktu przeciwpożarowego w gospodarstwie oraz wyposażanie maszyn samobieżnych w apteczki pierwszej pomocy.
Bądźmy odpowiedzialni!
Pamiętajmy, że naszym obowiązkiem jest zapewnienie bezpieczeństwa sobie oraz innym osobom pracującym czy przebywającym na terenie gospodarstwa!
Rolników i ich rodziny serdecznie zapraszamy do udziału w działaniach prewencyjnych KRUS
oraz do korzystania z broszur, poradników, ulotek, filmów, artykułów prasowych opublikowanych na stronie internetowej www.gov.pl/krus.
Opracował: Referent OR KRUS we Wrocławiu – Patryk Psiurski
Źródło: Broszury prewencyjne KRUS, www.gov.pl/krus/madrze-postepujesz-wypadku-nie-spowodujesz