za współpracę przy badaniach naukowych w programie PURE. Czym są badania PURE? Prospektywne Epidemiologiczne Badanie Ludności Miejskiej i Wiejskiej w Polsce PURE – Prospective Urban Rural Epidemiological Study in Poland.
Prawie na całym świecie w XX wieku nastąpiła radykalna poprawa zdrowia populacji. Średnia oczekiwana długość życia wzrosła z 46 lat w roku 1950 do 66 lat w roku 1998. W pierwszej połowie dwudziestego wieku w krajach rozwiniętych nastąpił gwałtowny spadek zgonów spowodowanych chorobami zakaźnymi i chorobami wieku dziecięcego oraz wzrost zachorowań na przewlekłe choroby niezapalne. Zmiany te przypisywane są rozwojowi ekonomicznemu oraz zmianom społecznym jak również stylowi życia towarzyszącemu urbanizacji. Kraje słabo i średnio rozwinięte przechodzą przez cykl przemian ekonomicznych, urbanizacyjnych, związanych ze zmianą stylu życia. Wszystkie te procesy wspólnie oddziaływają na stan zdrowia prowadząc do znacznego wzrostu występowania przewlekłych chorób niezapalnych w tym: otyłości, cukrzycy oraz chorób sercowo- naczyniowych. Przewiduje się, że do roku 2020, ponad 85% populacji świata będzie mieszkało w krajach rozwijających się. Dlatego też istnieje pilna potrzeba zrozumienia w jaki sposób zmiany społeczne w krajach na różnym poziomie rozwoju ekonomicznego powodują wzrost występowania tych wymienionych przewlekłych chorób niezapalnych. Aby opracować strategię złagodzenia tego procesu rozpoczęto realizację globalnego projektu badawczego, którego celem jest analiza zarówno zmian makro- środowiskowych (urbanizacja i inne czynniki społeczne) jak i czynników indywidualnych (metabolicznych, genetycznych, stylu życia) wśród 17 krajów świata o niskim, średnim i wysokim dochodzie narodowym. Głównym koordynatorem badania PURE jest: Profesor Salim Yusuf – dyrektor – Population Health Research Institute w Hamilton, Kanada.
Hipoteza badawcza:
Siedzący tryb życia, brak aktywności fizycznej oraz nieprawidłowe nawyki żywieniowe są podstawową przyczyną otyłości, która prowadzi do wzrostu czynników ryzyka przewlekłych chorób niezapalnych (dyslipidemii, hiperglikemii, nadciśnienia tętniczego krwi). Czynniki ryzyka oddziałują z czynnikami genetycznymi i psychosocjalnymi powodując wzrost zapadalności na choroby sercowo- naczyniowe. Określenie społecznych i biologicznych procesów, od bezpośrednich przyczyn środowiskowych (nieprawidłowa adaptacja do urbanizacji) do pierwotnych czynników ryzyka (otyłość) i podstawowych czynników ryzyka (zaburzenia gospodarki węglowodanowej, tłuszczowej, nadciśnienie tętniczego krwi) oraz klinicznie jawnych chorób ułatwi opracowanie działań mających na celu osłabienie globalnego narastania epidemii otyłości, cukrzycy i chorób układu sercowo- naczyniowego. Omówienie projektu badawczego:
Podmiotem badania są grupy mieszkańców miast i wsi (kohorty) składające się z gospodarstw rodzinnych, w których został prześledzony wpływ zmian środowiskowych i społecznych na styl życia, czynniki ryzyka i choroby układu krążenia. Dane dotyczące badanych parametrów są zbierane w standardowy sposób, cyklicznie co 3 lata w społecznościach z 22 krajów świata o niskim, średnim i wysokim dochodzie narodowym. Kraje te to : Argentyna, Brazylia, Chile, Chiny, Indie, Iran, Kanada, Kolumbia, Pakistan, Polska, Republika Południowej Afryki, Szwecja, Tanzania, Tajlandia, Turcja, Zimbabwe Zjednoczone Emiraty Arabskie reprezentujące główne regiony świata obejmując w całości ponad 150 000 osób.
W Polsce badanie realizowane jest od 2007 roku przez Akademię Medyczną we Wrocławiu, po uzyskaniu zgody Komisji Bioetycznej. W latach od 2007 do 2010 utworzono kohortę 2036 osób w wieku od 35 do 70 lat, na stałe zamieszkujących we Wrocławiu i w gminie Żórawina (1210 osób (59,4%) – mieszkańców Wrocławia oraz 826 osób (40,6%) – mieszkańców regionów wiejskich). Uczestnicy są badani co trzy lata, program ma zakończyć się po 12 latach (2007-2019). Obecnie zakończono ponowne badanie po 3 latach (3-year follow- up) i kończymy badanie po 6 latach
W pierwszym etapie badania wszyscy uczestnicy byli proszeni o wypełnienie kwestionariuszy ankiet metodą bezpośredniego wywiadu (face to face) przez wyszkolonego ankietera.
W badaniu brały udział gospodarstwa domowe, dwa kwestionariusze ankiet wypełniała tylko głowa rodziny, a pozostałe 4 kwestionariusze ankiet były wypełniane indywidualnie przez każdego członka gospodarstwa domowego uczestniczącego w badaniu.
Przygotowanych było 6 kwestionariuszy:
Kwestionariusz gospodarstwa rodzinnego – poziom gospodarstwa domowego
Kwestionariusz stanu rodziny- poziom gospodarstwa domowego
Kwestionariusz stanu zdrowia — poziom indywidualny
BW NH
Międzynarodowa ankieta aktywność fizycznej — wersja skrócona — IPAQ — (International Physical
Activity Questionnaire — short form) – poziom indywidualny
Kwestionariusz częstotliwości spożycia żywności (Food Frequency Questionnaire FFQ) – poziom indywidualny
Wywiad żywieniowy z ostatnich 24-godzin poprzedzających badanie – poziom indywidualny
Ponadto każdy uczestnik miał:
1. Pobierany materiał biologiczny — 27 ml krwi pobieranej na czczo do 5 odpowiednio oznakowanych probówek (2 probówki: 5ml i 2 ml przeznaczono do oceny poziomu stężenie cholesterolu całkowitego, cholesterolu HDL, cholesterolu LDL, trójglicerydów oraz glukozy), pozostałe 3 probówki (10ml, 5ml, 5ml pod postacią surowicy, osocza oraz pełnej krwi zostały zamrożone w -80 st. C). Pobrano i zamrożono również próbkę moczu w 5 oznakowanych ependorfach.
2. Wykonane pomiary antropometryczne (wzrost i masa ciała celem oceny wskaźnika BMI oraz obwód
bioder i pasa celem wyliczenia wskaźnika WHR)
3. Zmierzone ciśnienie tętnicze krwi (2 x na prawym ramieniu certyfikowanym aparatem marki Omron)
4. Wykonane trzy-krotnie badanie Spirometryczne z oceną zgodną ze standardami ATS (American Thoracic Society)
5. wykonane badanie EKG, Wszystkie kwestionariusz ankiet oraz wyniki badań antropometrycznych oraz biologicznych opatrzone są indywidualnym numerem pacjenta i przetrzymywane w teczce o takim samym numerze oraz wpisywane online do bazy Kandyjskiej.
Uczestnicy badania zostali objęci wieloletnią obserwacją z okresową oceną stanu zdrowia i czynników ryzyka
przez 12 lat celem takiej oceny będzie:
1. Możliwość oceny czy zmiany społeczne wpływają na zmiany stylu życia i czynników ryzyka
2. Możliwość oceny czy prowadzi to do określonego poziomu otyłości, cukrzycy oraz zwiększonej zachorowalności na choroby układu sercowo – naczyniowego.
3. Możliwość oceny jaki jest wpływ czynników indywidualnych (styl życia) i społecznych (urbanizacja, wzrost mechanizacji, dostęp do służby zdrowia) na zmiany czynników ryzyka chorób układu sercowo – naczyniowego.
W celu utrzymania kontaktu z uczestnikami badania co roku jest z nimi nawiązywany kontakt telefoniczny z pytaniem o poważne wydarzenia zdrowotne. Każdy uczestnik ma zakładaną kartę informacyjną z badaniem po 1 roku (1 year follow — up), po 2 latach (2 year follow — up), a po 3 latach zapraszany jest ponownie do badania i proszony o wypełnienie kwestionariusza ankiety dotyczącego stanu zdrowia, ze szczególnym uwzględnieniem: hospitalizacji, nowych diagnoz. Ponadto ponownie przeszkolona pielęgniarka powtórzy wszystkie procedury
związane z pobieraniem krwi, pomiarami medycznymi i antropometrycznymi.
Następnie planowany jest kontakt telefoniczny po 4 latach (4 year follow — up), po 5 latach (5 year follow — up), a po 6 latach zapraszany jest ponownie do badania itak przez kolejne 6 lat do 2019 roku.
Opis badanej populacji:
W latach od 2007 do 2010 utworzono kohortę 2036 osób w wieku od 35 do 70 lat, na stałe zamieszkujących we Wrocławiu i w gminie Żórawina .1210 osób (59,4%) – mieszkańców Wrocławia oraz 826 osób (40,6%) – mieszkańców regionów wiejskich.
Grupa obejmowała 1278 kobiet (62,8%) oraz 758 mężczyzn (37,2%).
Najliczniejsza grupę stanowiły osoby w wieku 45-64 lata — 1352 (66,5%), następnie podobnie w grupach < 45 roku życia 357 osób (17,6%) oraz >64 roku życia 325 osób (16,0%).
Najczęściej deklarowane schorzenia to nadciśnienie tętnicze podawane przez 746 (36,7% ) ogółu badanej populacji, następnie cukrzyca 149 osób (7,3%), choroba niedokrwienna serca 112 (5,5%), astma 85 osób (4,2%), choroba nowotworowa 60 osób (3,0%), udar 38 osób (1,9%), POCHP 35 osób (1,7%).
Populacja badana posiadała nieprawidłową masę ciała:
Niedowaga (BMI <18,5 kg/m2) — 15 osób — 0,7%
Prawidłowa masa ciała – (BMI 18,5 kg/m2 — 24,9 kg/m2) — 569 osób — 28,1%
Nadwaga – (BMI 25 kg/m2 — 29,9 kg/m2) — 813 osób — 40,1%
Otyłość (BMI 230kg/m2) — 630 osób — 31,1%
Osób obecnie palących papierosy było 425 — 20,9%, ex-palaczy 644 -31,7% oraz osób nigdy niepalących — 961
—47,3%
Koordynatorzy badania w Polsce:
Koordynator naukowy: prof. dr hab. Witolda Zatońskiego, Kierownika Zakładu Epidemiologii i Prewencji
Nowotworów w Centrum Onkologii w Warszawie oraz Prezesa Fundacji „Promocja Zdrowia”
Koordynator UM: prof. dr hab. Andrzej Szuba z UM we Wrocławiu,
Punkty przyjęć pacjentów są zlokalizowane w: Uniwersytecie Medycznej, Wrocław, oraz w Ośrodku Zdrowia w
Węgrach (gmina Żórawina)
Źródło: prof. dr hab. Andrzej Szuba